Atasözleri ve Deyimler
1.3.1. Atasözleri
Akıl yaşta değil baştadır (2).
Ar eden kâr etmez (1).
At binenin kılıç kuşananın (9).
Ayağını yorganına göre uzat (2).
Ateş olmayan yerden duman çıkmaz (2).
Anlayana sivrisinek saz, anlamayana davul zurna az (1).
Ateşe suya erkeklik olmaz (3).
Aklı yok kafası boş, mangaxe bıde kera xelke wen bıdoş = Aklı yok kafası boş, sat kendi ineğini, getir sat elin eşeğini = Kendi malının kıymetini bilmeyip başkalarınınkine heveslenenler için söylenir.
Bir kapı kaparsa on kapı açar Allah (3).
Bakarsan bağ, bakmazsan dağ olur (2).
Beş parmağın beşi bir olmaz (9).
Bir elin nesi var iki elin sesi var (2).
Bugünün işini yarına bırakma (2).
Başa gelen çekilir (2).
Dağ dağa kavuşmaz insan insana kavuşur (2).
Damlaya damlaya göl olur (1).
Davulun sesi uzaktan hoş gelir (2).
Denize düşen yılana sarılır (2).
Ev danasından öküz olmaz (9).
Eşeğe altın semer vursalar eşek yine eşek (9).
El elden üstündür (9).
El eli yıkar, el de döner yüzü yıkar (9).
Çok gezen papuç bok getirir (1).
Gün doğmadan neler doğar (2).
Güneş balçıkla sıvanmaz (1).
Gemisini kurtaran kaptan (9).
Hızlı koşan atın boku seyrek düşer (10).
Haydan gelen huya gider (2).
İt itin kuyruğuna basmaz (9).
İyi beni bulmaz, kötü karasakız (9).
İti öldürme korkut (10).
Körden kelden görürsen çık yoldan (5).
Köy köy üstüne olur, ev ev üstüne olmaz (1).
Kara haber tez duyulur (1).
Katık yoktur içmeye atla gider sıçmaya (3).
Körle yatan şaşı kalkar (9).
Kendi düşen ağlamaz (2).
Kaçanın anası ağlamaz (1).
Öz ağlarsa göz ağlar (1).
Su uyur düşman uyumaz (2).
Sabreden derviş muradına ermiş (2).
Taş yerinde ağırdır (3).
Ummadığın taş baş yarar (1).
Önü çayır çimen ardı defi duman (3).
Yılanın başı küçükken ezilir (3).
Yiğidi öldür hakkını yeme (10).
Ne verirsen eliynen o gelir seniynen
Komşu komşuyu var sever; koca karıyı sağ sever (1).: İnsanlar, birbirlerinden menfaat sağlayıp yararlandıkları sürece iyi ilişkiler içerisinde bulunurlar.
Söğüdün közü, kötü karının sözü (1).: Kötü bir kadının fikirleri söğüt gibi etrafına ışık saçmaz, etkisizdir.
Dana öldü hap kesildi, inek öldü hep kesildi (9).
1.3.2. Deyimler
Acısını çıkarmak: Yaşanılan kötü bir olayın öcünü almak (3).
Ağzını tutmak: Konuşmamak, diline hakim olmak (3).
Ağzına bir şey dokundurmamak: Hiç yemek yememek (3).
Ağzına vermek: Yemek ya da yedirmek (3).
Ateş ve su üzerine çıkmak: Aşırı derecede telaşlanmak (3).
Ayak altına almak: 1. Gururunu kırmak; 2. şiddetli şekilde dövmek (2).
Ağız burun etmek: Somurtmak, küsmek (3).
Ardına kırmızı elma göndermek: Bir şeyde aşırı derecede ısrar etmek (9).
Burnunu yükseğe çekmek: Kibirlenmek (3).
Başına kakmak: Yapılan iyiliği yüzüne vurmak (3).
Burun kıvırmak: Küçümsemek, önemsememek (3).
Burnundan gelmek: Çok acı çekmek, pişman olmak. Yapılan bir işten dolayı felakete uğramak (3).
Canını yemek: Çok çalışmaktan dolayı yıpranmak (3).
Canı hafif olmak: Erinmemek, tez canlı olmak (3).
Ciğeri yanmak: Evlat acısı çekmek (3).
Canı sağ olmak: Sağlıklı olmak (3).
Dili dönmek: Konuşmak (3).
Elden ayaktan düşmek: Yaşlanmak, takatsiz kalmak (3).
Gönlü hoş olmak: Memnun kalmak (3).
Gönlü girmek: Aşık olmak (1).
Gönlü incinmek: Başkası tarafından incitilmek, kırılmak (1).
Gülü açılmak: Mutlu olmak (1).
Gözü yollara düşmek: Büyük bir özlem ve sabırsızlıkla beklemek (1).
Hur puşur etmek: Darmadağın etmek (10).
İnsan olmak: İnsanlık değerlerine sahip olmak (3).
Kelle etmek: Ziyaret ve türbedeki taşları öpmek
Kafasına koymak: Bir şeyi yapma konusunda kararlı olmak (9).
Kanı kaynamak: Sempati duymak, yeni görülen birinden hoşlanmak, onu sevmek (1).
Kendi başına dolanmak: Kendine zarar verebilecek işlerde bulunmak (3).
Kara sevdaya düşmek: Aşık olmak (3).
Köpek otlatmak: Çok çile çektirmek, zor işler yaptırmak (1).
Kuyruğunun altından osurmak: Saman altından su yürütmek, gizli işler çevirmek (1).
La deyip lo dememek: Nuh deyip peygamber dememek, inatcı olmak (3).
Saç indirmek: Biriyle fazla ilgilenmek. Eskiden misafirler geldiğinde sac indirilip sac ekmeği pişirilirdi. Kıymetli misafirlere uygulanırdı (9).
Yüze gülmek: Dost görünüp düşmanlık yapmak (1).
Can aşı yapmak: Haksız kazanç elde ettiği düşünülen kişiler için söylenir. Bu kazancın dirisine hayrı dokunmayıp ancak ölümünden sonra ona yarar sağlaması düşünülerek söylenir. Bu deyim, bu nedenle bir beddua sayılır (1).
Parti yemek: Kumar oyununda yenilmek.
Sarımsağı kaldırıp soğan ekmek: Olaylar karşısında farklı çözümler üretmeyip benzer fikirler ileri sürmek .
Hem dize hem tompuze (Hem suçlu hem de güçlü): Suçunu kabullenmeyip çeşitli yollarla kendini haklı çıkarmak.
|