Delice Köyü - Yemekler ve Tarifeler

Yemek Türleri ve Tarifleri
Çorbalar
Ayran Çorbası: Birgün önce nohut ve fasulye haşlanır. Ertesi gün sabah kalkıp yarmayla birlikte tekrar haşlanır. Sonra yarım saat kadar soğumaya bırakılır. Sonra soğuk ayran dökülüp servise sunulur.
Yayla Çorbası: Türkiye’nin genelinde bilinen bir çorbadır. Köyde daha önce pirinç bulunmadığı için pirinç yerine yarma kullanılırmış.
Peskütan Çorbası: Ayran süzülüp sonra un ve yumurta konulup pişirilir. Kış için hazırlanır. Bidonlara konur ve kışın çorba yapılır. Daha sonra kış aylarında bu bidonlardan yenilecek kadar alınır, yarma karıştırılır ve ocağa konulur. Üzerine su ilave edilir ve kaynayana kadar karıştırılır. Kaynayınca sorxacı ilave edilip servise sunulur.
Sorhacın Yapılışı: Tereyağı eritilir ve nane ilave edilir. Biraz kavrulduktan sonra çorbaya ilave edilip karıştırılır.
Süt Çorbası: Sabah sağılan süt süzülüp ocağa konularak kaynatılır. Daha sonra içine bulgur ve çekirdeksiz üzüm eklenir. Tatlı içmek isteyenler şeker de ilave ederler. Bulgur ve üzümle birlikte süt biraz daha kaynatılır ve servise sunulur.
Madımak Çorbası: Dağlardan toplanan madımak taze taze pişirilebileceği gibi kurutularak kış için de hazırlanabilir. Toplanan madımak ayıklanıp doğranır. Yıkandıktan sonra kaynar suya atılır. İçine önceden kavrulmuş et konulur. Pastırma konmak istenirse, pastırma sorxaşta biraz pişirilir.
Sorxacı: Tavada bir miktar yağ eritilir ve içine körmen, çemen ya da pastırma, salça ve pul biber eklenir. Bunlar kavrulduktan sonra kaynamış madımağa ilave edilerek servise sunulur.
Herle: Tavada bir miktar yağ eritilir. Daha sonra içine un konularak bir süre kavrulur. Tuz, karabiber, kırmızı biber ve çeşitli baharatlarla birlikte su ilave edilir ve kanatılır. Herle, kıvamını bulunca servise sunulur (1).
Kuru Erik Çorbası: Ocakta kaynatılmış suya fasulye, yarma, ve tuz konur. Bir süre kaynatıldıktan sonra kuru erikler konur. Kaynadıktan sonra şeker ilave edilip servise sunulur (1).
Kesme Hamur Çorbası: Un, su ve tuz karışımıyla yoğrulan hamur yumaklara ayrılır. Bu yumaklar erişte hamuru gibi merdanelerle açılır. Açılan yufkalar küçük küçük kesilir. Kesilen bu hamurlar önceden mercimek, bulgur ve tuz konularak kaynatılmış suya ilave edilir. Pişmeye yakın yağda kavrulmuş soğan ilave edilip kısa süre kaynatılır. Çorba böylece servise hazırlanmış olur (1).
PİLAVLAR
a) Etli Bulgur Pilavı: Et su ile kaynatılıp pişirildikten sonra içine bulgur konur. Her ikisi bulgur pişene kadar kaynatılır. Pişen etli pilav bir bez yardımıyla sarılarak dinlenmeye konur. Yarım saat dinledikten sonra servis yapılabilir (1).
b) Mantarlı Pilav: Mantar yıkanıp doğrandıktan sonra tereyağında kızartılır. Daha sonra içine bulgur ilave edilir. Yeterli miktarda su ilave edilerek pişmeye bırakılır ve daha sonra pişen pilav ayranla beraber servise hazır hale getirilir (1).
c) Sebzeli Pilav: Tereyağında kelle soğan ve sivri biber kızartılır. Bunlar kızardıktan sonra domates ilave edilir. Karabiber, pul biber ve bulgur konur. Biraz kavurduktan sonra sıcak su ilave edilip pişmesi sağlanır (1).
d) Pirinç Pilavı: Sıvı yağda şehriye kızartılır. Tuzlu suda bekletilen pirinç süzülüp yıkandıktan sonra kızartılmış şehriyenin içine ilave edilir. Ve üzerine yeterli miktarda su ilave edilir. 5 dakika kaynadıktan sonra servise sunulur (1).

YEMEKLER
Jarjarun: 1 su bardağı süt 1 yumurta aynı kaba konarak çalkalanır. Daha sonra kızartılmış taze tereyağının içine aktarılır. Un ilave edilerek kıvamına ulaşması beklenir. Daha sonra servis edilir (1).
Ekmek Aşı: Tereyağı tencereye konup kızartıldıktan sonra içerisine doğranmış kelle soğan ve biber katılarak kızarmaları beklenir. Daha sonra domates ilave edilir. Piştikten sonra yumurtalar kırılır. Yumurta da piştikten sonra yeterli miktarda su ilave edilir ve kaynaması beklenir. Kaynadıktan sonra daha önce kurutulmuş ekmekler ufalanıp içine ilave edilir ve 3-4 dakika pişirilir, yemeğimiz artık servise hazırdır (1).
Hefşık: Taze pide ekmek kızarmış taze tereyağının içine konulur. Ekmekler kızarınca yanında aranla birlikte servis yapılır (1).
Haşıl: Ocağa su konur. Su kaynadıktan sonra bulgur ilave edilir. Bulgur pişince ocaktan indirilir. Biraz soğuması beklenir. Daha sonra un ilave edilir ve katılaşıncaya kadar özleştirilir. Bu işlemden sonra tekrar ocağa konur ve kısık ateşte 1 saat kadar karıştırılarak pişirilir. Daha sonra indirilip servis tabağına alınır. Ortası çukurlaştırılır ve tereyağı bu çukura dökülür. İsteyenler haşılın içine sarımsaklı ayran dökerek de yiyebilirler (4).
Mıhleme: Tereyağı kızartılır ve içine doğranmış kuru soğan konur, pembeleşmesi beklenir. Pembeleşen soğanların üstüne yumurta kırılır. Hiç karıştırılmadan üzeri kapatılır 3 -4 dakika pişirilir ve yumurtaların üstü pul biberle süslenerek servis yapılır (3).
İbikli: Tuz ve su karıştırılarak içine un ilave edilir ve çok katı bir hamur elde edilir. Daha sonra yumak alınarak oklavayla açılır ve kare şeklinde kesilir. İsteğe göre kıyma veya patates konulur. Muska şeklinde kapatılır. Daha önceden kaynayan suya hazırlanmış ibikliler atılır ve kaynatılır. Kaynayan ibikliler süzülerek servis tabağına alınır. Üzerine sarımsaklı yoğurt dökülür. Bununda üstüne tereyağı dökülerek servis yapılır (1).
Günümüzde menemen, kuru ve taze fasulye, musakka, makarna, karnıyarık, biber dolması, yaprak dolması, güveç ve kısır da yapılmaktadır.

KAVURMALAR
Et Kavurma: Etler kare şeklinde doğrandıktan sonra yıkanır. Daha sonra tencereye konularak üzerine az miktarda su ilave edilir. Kaynayıp suyunu çekince içine iki yemek kaşığı tereyağı konur ve kızartılır. Kızaran etler genellikle pilav kenarında servis yapılır (1).
Kakırcık: Kışlık kavurma için keçinin iç yağı alınır ve doğranıp ocağa konur. İyice kızaran iç yağların küçük etleri çıkar ve süzülür. Hazırlanan bu kakırcık adındaki küçük etler bulgur pilavıyla servis yapılır (1).
Kışlık Kavurma: Davar veya tosun kışlık kavurma için kesilir. Kesildikten sonra doğranır ve yıkanır. Sabaha kadar suyunun süzülmesi için bekletilir. Sabah ocağa konup kaynatılır. Pişebileceği miktarda su ilave edilir ve suyu çekilinceye dek kaynatılır. Daha önce kızartılmış içyağı ilave edilir ve bir süre daha kavrulur. Kıvamına gelince tenekelere doldurularak kış için saklanır (1).

KÖFTELER
İçli Köfte (Deve Topu): İçli köfte için haşlanan patates salçalı ve soğanlı yağda kavrulur ve bir süre dinlenmeye bırakılır. Daha sonra ince bulgurun üzerine yeteri kadar sıcak su katılır 20 dakika bekletilir. Daha sonra yoğurma işlemi başlatılır. Bunun için bulgurun üzerine yarım çorba kaşığı salça, 1 tutam karabiber, bir tutam kırmızı biber atılır 1 tane de yumurta kırılır ve tuz ilave edilir. Biraz da un ilave edildikten sonra kıvamını bulana kadar yoğrulur. Önceden hazırladığımız patates, yuvarlayıp oyduğumuz köftelerin içine konularak kapatılır. Sıcak suda 20 dakika kadar pişirilir. Pişen köfteler doğranarak üzerine yağ dökülür böylece servise hazır hale gelmiş olur (1).
Kısır Köfte: İnce bulgurun üzerine sıcak su dökülerek 20 dakika bekletilir. Daha sonra içine 1 yumurta kırılır ve çeşitli baharatlar eklenir. Biraz da un konur. Hepsi birlikte karışım kıvamını bulana kadar yoğrulur. Yoğurma işlemi son bulunca karışımdan küçük parçalar alınır ve top şeklinde yuvarlanır. Hazırlamış olduğumuz köfteler kaynar suda 10 dakika kaynatılır. Daha sonra süzüp üzerine sarımsaklı yoğurt ve yağ dökülür. Böylece kısır köfteler servise hazır hale getirilir (1).
Kıymalı Köfte: Kıyma büyük bir kaba konur. Üzerine karabiber, pul biber, nane, yedi türlü baharat ve kimyon konulur. Bir adet yumurta kırılır. Bayat ekmek ufalanarak bir adet soğan rendelenir ve tuz ilave edilir. Kıvamını bulana kadar yoğrulur. Daha sonra ceviz büyüklüğünde parçalar alınır, şekil verildikten sonra yağda kızartılarak servise sunulur (4).

HAMUR İŞLERİ
Pofuklar
Peynirli Pofuk: Kaynatılan suyun içine tuz konur ve karıştırılır. Ayrı bir kapta maya, su ve şeker karışımı hazırlanır. Hazırlanan bu karışımlar unun içine boşaltılır. Yarım saat boyunca hamuru yoğurma işlemi devam eder. Bu işlem bitirildikten sonra hamur bir saat dinlenmeye bırakılır. Daha sonra hamurdan yumaklar alınır ve açılarak içine peynir konulur. Fırında biraz kızardıktan sonra çıkartılarak üzeri yağlanır ve tekrar fırına konularak iyice kızartılır böylece pofuk hazırlanmış olur (8).
Yukarıdaki işlemler aynen tekrarlandıktan sonra malzemenin türüne göre isimlendirilir. Örneğin: Patatesli, ıspanaklı, kavurmalı ve kakırcıklı gibi.
Yumurtalı Pofuk: Sade hamur pide şeklinde açılarak fırında kabartılır. Kızartmadan çıkarılır ve kenarları oval şekilde düzeltilerek ortasına yumurta kırılır. Baharat atılır ve biraz yağ ilave edilir. Daha sonra fırında kızartılarak servise hazır hale getirilir (8).

TATLILAR
Üzüm Böreği: Hamurun içine 1 bardak süt, bir bardak yoğurt, bir yumurta, bir çay kaşığı karbonat ve yeteri kadar tuz konulur. 1 çay bardağı sıvı yağ konarak hamur yoğrulur. Ceviz büyüklüğünde parçalar alınarak dinlenmeye bırakılır. Bu arada harcı için pirinç haşlanır ve kevgirde süzülerek yıkanmış kuş üzümleriyle beraber karıştırılır. Daha sonra ceviz büyüklüğünde almış olduğumuz yumaklar yufka şeklinde açılarak yağlanmış tepsiye dizilir. Her bir yufkanın arasına eritilmiş yağ serpilir. Beş yufkadan sonra arasına hazırlanan pirinçli harç serpilir. Bu işlem tamamlandıktan sonra baklava şeklinde dilimlenir. Üzerine yağ dökülerek fırında kızartılır. Kızartma işlemi tamamlanınca soğutulmuş şerbet, sıcak böreğin üzerine dökülür. Soğuduktan sonra servis yapılır (1).
Un Helvası: Margarin eritilerek içerisine un konulur ve pişinceye kadar karıştırılır. Kokmaya başlayınca ocaktan indirilir. Daha önce suda eritilmiş şeker eklenerek soğumaya bırakılır. Soğuyup katılaştıktan sonra servis yapılır (1).
Kavut: Yıkanmış buğday sacda kavrulur, dıstarda un haline getirilir ve elekte elenir. Yeteri kadar yağ eritilir ve tuz ile su ilave edilir. isteğe göre içine şeker ilave edilerek servis yapılır (3).
Aşure: Nohut, fasulye, yarma kaynamış suyun içine aktarılır. Bir saat kaynadıktan sonra içine incir, hurma, besni üzümü, kuş üzümü, çir, fındık, fıstık, ceviz, elma, şeker ve tuz katılır. Kıvamını buluncaya kadar pişirilir ve servis yapılır. Aşurede 12 çeşit malzeme olmasına dikkat edilir (1).
Erişte: Un, tuz ve su ile katılaşıncaya kadar yoğrulur. Yumak alınır ve bu yumaklar yufka halinde açılır. Sacın üzerinde hafif kızartılarak soğumaya bırakılır. Sonra ince ince kesilerek dastara serilir. ertesi gün tepsilerin içerisine konularak fırında kızartılır. Kızaran eriştenin üzerinde sıcak su gezdirilir. Daha sonra tabağa alınarak üzerine şerbet ve tereyağı dökülerek servis yapılır (1).
Bişi: Bir çay bardağı süt, iki yumurta ve bur tutam tuz karıştırılır. Daha sonra un ilave edilerek hafif katılaşması sağlanır ve çorba kaşığı ucuyla lokma şeklinde kızartılır. Tabağa alındıktan sonra üzerine toz şeker serpilerek servise hazır hale getirilir (1).
Hurma Tatlısı: Bir paket margarin eritilerek içine yarım çay bardağı sıvı yağ, yarım çay bardağı yoğurt, 1 yumurta, çeyrek çay bardağı su ve iki çay kaşığı kabartma tozu konur ve un katılara çırpılır. Kulak memesinin yumuşaklığı seviyesine gelince ceviz büyüklüğünde parçalar alınır. Bu parçalar kalburun ağ kısmına bastırılarak şekillenmesi sağlanır. Sonra tepsiye dizilerek fırına sürülür. Kızardıktan sonra, üzerine şerbet dökülür ve biraz soğumaya bırakılır, soğuduktan sonra artık servise hazırdır (8).
Bu tatlıların yanında baklava, kadayıf, sarı burma ve kol böreği de yapılmaktadır.

HOŞAFLAR
Kuşburnu Hoşafı: Ağustos ayının sonuna doğru kızarmış kuşburnular toplanır ve 1 gün güneşte bırakılır. Sonra toplanarak 1 ve ya iki gün çuvallarda bekletilerek yumuşaması sağlanır. Yumuşadıktan sonra temizlenerek kaynatılır ve ince elekten süzülür daha sonra ocakta biraz kaynatılır. Kaynadıktan sonra indirilerek soğutulur ve servise hazır hale gelir (1).
Kuru Erik Hoşafı: Kuru kayısı yıkanarak kaynatılır. Kaynadıktan sonra ezilir ve kevgirde süzülür. İsteğe göre şeker ilave edilerek servise sunulur.
Siyah Üzüm Hoşafı: Kaynamış suyun içine yıkanmış üzüm konur. Kaynaması beklenir. Kaynadıktan sonra kevgirde süzülür. Biraz şeker ilave edilerek servis yapılır.
REÇELLER
Ayva Reçeli: Ayvanın kabukları soyularak rendelenir ve sonra üzerine şeker serpilerek bir gün bekletilir. Daha sonra kaynatılır. Kaynadıktan sonra soğumaya bırakılır. Soğuduktan sonra artık kahvaltı sofralarımızda yer alabilir.
Kuşburnu Reçeli: Kurutulmuş kuşburnu kaynatılır. Kaynadıktan sonra kevgirden ve daha sonra da elekten geçirilir. Çıkan su biraz da şeker ilave edilerek ocakta kaynatılır.
Kayısı Reçeli: Kayısıların çekirdekleri çıkartılarak temizlendikten sonra üzerine şeker dökülerek bir gün bekletilir. Bekletme işlemi bittikten sonra kaynatılır ve soğumaya bırakılır.

EKMEK ÇEﬁİTLERİ
Uzun ekmek, kısa fırın ekmeği, sac ekmeği, yayla ekmeği, halka ekmeği, somun ekmek.
Somun Ekmek: Normal hamur hiç açılmadan üstü sulanır ve fırında kızartılır. Kızardıktan sonra içi açılır ve tere yağı konularak yenilir.

KÖMBELER
Babıko: Önce ılık suyun içinde tuz eritilir. Daha sonra elenmiş unun içine boşaltılarak sert bir biçimde yoğrulur ve tepsiye konularak fırında kızartılır. Kızaran kömbe doğranır ve üzerine sarımsaklı yoğurt ve tereyağı dökülerek yenir.
Servet: Babıko şeklinde yoğrulan hamur tahta sofra üzerinde açılır ve kor halindeki ateş üzeri sacla kaplanmış kömbenin üzerine dökülür. 2-3 saat kızardıktan sonra çıkarılır ve tepsiye alınır. Üstü kapak şeklinde kesilip alınır ve içi dış kabuğuna zarar vermeden çıkarılır. Çıkarılan bu iç doğranır ve kabuğun içine konur. Daha önceden hazırlanmış ayran üstüne dökülür. Bu işlemden sonra üzerine şerbet ve yağ dökülerek servise hazırlanır.
Katmer: Kulak memesi yumuşaklığında hamur yoğrulduktan sonra yumaklar alınarak yufka haline getirilir. Bu yufkalara yağ serpilerek kıvrılır. Daha sonra fırında pişirilir.
Niyaz Kömbesi: Süt, yoğurt, yumurta, yağ, tuz ve un katıştırılarak yoğrulur. Yağlanmış tepsiye konularak fırında kızartılır.
Darı Kömbesi: Süt, yağ, yumurta ve mısır unu katıştırılarak yoğrulur. Tepsiye konduktan sonra fırında kızartılır.

TURŞULAR
Alıç Turşusu: Alıç yıkandıktan sonra haşlanır. Daha sonra soğuması beklenir. Bidona konularak üzerine soğuk su eklenir. Ekşiyene kadar bekletilir.
Dal Turşusu: Pezik ayıklanarak haşlanır. Soğuk suda yıkandıktan sonra süzülmesi beklenir. Bidonun içinde biber, sarımsak, sirke, nohut, limontuzu, ve tuz karıştırılarak pezikler içine atılır ekşimesi beklenir.
Bunların yanında lahana, domates, acur ve biber turşusu da yapılır. Çördük turşusu da alıç turşusu gibi yapılır.
Kaynak: Resmiye Özdemir,Elif Özdemir, Şahhanım Örnek